Podwyższenie stawki amortyzacyjnych w trakcie roku

Czy można zmienić stawkę amortyzacyjną środka trwałego w trakcie jego używania? Jeśli tak, o czym należy pamiętać?

Wszystkie kwestie dotyczące odpisów amortyzacyjnych aktywów znajdujących się w posiadaniu przedsiębiorstwa, winny być zanotowane w jego polityce rachunkowości. Docelowo przyjęte zasady należy stosować w sposób ciągły. Operacje gospodarcze, zgodnie z przepisami, muszą być grupowane jednakowo w kolejnych latach obrotowych, podobnie z wyceną aktywów i pasywów, ustalaniem wyniku finansowego, sporządzaniem sprawozdań finansowych i końcowo z wyceną odpisów amortyzacyjnych. Metody powinny być jednakowe, aby informacje z kolejnych lat były łatwo porównywalne.

Zarówno okres jak i stawka amortyzacyjna oraz metoda amortyzacji powinna być ustalona na dzień przyjęcia środka trwałego do używania. W momencie tym należy tak uwzględnić okres użyteczności ekonomicznej danej rzeczy, a więc oszacować przedział czasu, w którym środek trwały planujemy użytkować. Samo ustalenie okresu ekonomicznej użyteczności środka trwałego nie jest proste i wymaga przeanalizowania kilku ważnych kwestii, jak ograniczenia prawne, cena sprzedaży netto przy likwidacji środka, wydajność, tempo postępu techniczno-ekonomicznego etc.

Okresy oraz stawki amortyzacji bilansowej środków trwałych winny być okresowo weryfikowane, tak aby w późniejszy latach korekta odpisów amortyzacyjnych nie stanowiła większych problemów. Wynika z tego, że zmiana okresu, a co za tym idzie stawki amortyzacyjnej w czasie używania środka trwałego możliwa jest dla celów bilansowych. „Poprawki” mogą zostać naniesione od początku roku obrotowego. W przypadku takich zmian niezbędne jest dostosowanie poprzednich sprawozdań finansowych to aktualnych danych, aby były one porównywalne w późniejszych latach. Uwaga! Metoda amortyzacji nie może ulec zmianie.

Każda zmiana stawki amortyzacji środka trwałego powinna być uzasadniona. Przepisy nie narzucają nam żadnych konkretnych przyczyn – sam przedsiębiorca musi ją stwierdzić, a następnie uzasadnić. Przykładem istotnej przyczyny zmiany stawki amortyzacyjnej jest modernizacja bądź rozbudowa środka trwałego, którego celem jest wydłużenie ekonomicznego okresu użyteczności środka.

Przepisy prawa podatkowego mówią również, że roczna stawka amortyzacyjna środka trwałego może różnić się od stawki ustalonej na potrzeby rachunkowości. Docelowo można zmienić stawkę amortyzacyjną. Zmiany należy wprowadzić w życie od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego bądź od miesiąca, w którym środki zostały wprowadzone do ewidencji. O ile z obniżaniem stawki nie ma problemu, o tyle podwyższanie stawki dotyczy ściśle określonych środków trwałych – budynków i budowli używanych w warunkach pogorszonych i w warunkach złych, maszyn, urządzeń oraz środków transportu używanych znacznie bardziej intensywnie, aniżeli w warunkach normalnych, a także maszyn i urządzeń, które poddane są szybkiemu postępowi technicznemu.

Podwyższenie stawki amortyzacyjnych w trakcie roku